نقش حجامت و تغذيه مناسب در ترك اعتياد

---

ارسال شده در: 1393/5/9              از دسته مطالب: عمومی

 

نقش حجامت در ترك اعتياد به مواد مخدر (ترياك) و استفاده كمكي از تغذيه مناسب و گياهان دارويي

دكتر علي نيك كار) پزشك و پژوهشگر طب اسلامي و سنتي و معاون دانشجويي دانشگاه آزاد اسلامي واحد بابل (

 

مقدمه:

اعتیاد به مواد مخدر یک معضل بزرگ اجتماعی در جوامع می باشد. از آنجایی که افراد معتاد جزء نیروی کار مفید جامعه محسوب نشده و از طرف دیگر مشکلات زیادی را حداقل از نظر اقتصادی برای خود، خانواده و جامعه ایجاد می کنند ،ترک دادن آنها اهمیت ویژه ای می یابد .

تاکنون روش ها و داروهای مختلفی برای ترک اعتیاد ابداع و به کار گرفته شده است . بعضی از این روش ها بسیار گران و برخی دیگر طولانی مدت هستند و در بعضی دیگر نیاز به بستری کردن بیمار دارند .پرسش بنیادین تحقیق نقش حجامت در ترک اعتیاد به مواد مخدر(تریاک) به عنوان یک روش سم زدایی و درمان جدید این است که، آیا می توان افراد معتاد به مواد مخدر را براساس  حجامت (خون گیری مویرگی از پشت شانه و کمر با تیغ زدن به پوست ) ، یک نوع رژیم غذایی خاص (انرژی زا و گرمی بخش) و با استفاده از گیاهان دارویی سم زدا و گرمی بخش درمان کرد؟

با دقت و توجه به مبتلایان به اعتیاد از دید طب اسلامی و سنتی مشاهده می شود که به علت سرد بودن طبع مواد مخدر(تریاک) و مصرف چندین ساله این مواد توسط افراد معتاد، طبع بدنی افراد مبتلا بسیار سرد بوده و خون وی حاوی مواد سمی زیادی خواهد بود . وجود این مواد سمی در خون ،وجود انواع مشکلات جسمی، اقتصادی و فرهنگی همه و همه دست به دست هم داده ، قدرت جسمی و فکری سالم فرد را تحت تاثیر قرار می دهد به طوری که زندگی فرد در یک سیکل معیوب قرار می گیرد. لذا براساس دید طب اسلامی و سنتی باید بتوانیم به شکلی ابتدا سم موجود در خون را تخلیه نمائیم و از طرفی با تغییر سبک زندگی،روش تغذیه مناسب و تجویز گیاهان دارویی  سم زدا و گرمی بخش بدن را به سوی پاکی،گرمی و سلامتی بازگردانیم. لذا با این فرض می توانیم با انجام حجامت ، تغییر نوع تغذیه و با استفاده از چندین گیاه دارویی به عنوان یک روش درمانی جدید در کوتاه ترین زمان ،افراد معتاد به مخدر را درمان کرد که حجامت نقش اصلی و بقیه موارد نقش کمکی خواهند داشت .

 

مواد و روش ها:

اهداف علمي – كاربردي تحقيق، پيگيري و اطلاعات لازم به صورت ميداني جمع آوري شد به طوري كه اين تحقيق يك مطالعه كلينيكال تريال (Clinical Trial) از نوع Befor –Afterمی باشد كه بر روي40 نفر از بيماران ( معتادان به ترياك) 20 تا  42 ساله مراجعه كننده به مطب خصوصي  در شهرستان تنكابن انجام شده است . تمام بيماران از جهت طبع بدني ، نوع رژيم غذايي و چگونگي مصرف مواد مخدر ( ازنظر مقدار مصرف ،مدتو شيوه مصرف) مورد بررسي قرار گرفتند و نتايج جمع آوري شد و اطلاعات لازم در پرسشنامه تنظيمي درج گرديد و عمل حجامت انجام و نتايج آن نيز ثبت گرديد. سپس اطلاعات حاصله توسط نرم افزار آماري SPSS-10 و تست آماري خي دو مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت .

روش عملي درمان با حجامت:

الف- به بيمار مي گوييم مصرف مواد خود را قطع و هنگامي كه حالت خماري و درد عضلات بدن شروع شد، مراجعه كند يعني هنگام مراجعه حتماٌ باید درد بدن او شروع شده باشد در غير اين صورت حجامت اثر مطلوب را نخواهد داشت .

ب- در جلسه اول حجامت عام را انجام مي دهيم .( مكان حجامت عام در پشت و بين دو كتف مي باشد). از آنجايي كه در ابتدای مراجعه قسمتهاي مختلف بدن درد دارد ، حجامت عام انجام مي شود  و با توجه به تأثير فراگير حجامت عام بر كل بدن،باعث تسكين تمامي دردهاي فرد معتاد مي شود .

معمولاٌ درد كاملا رفع و حالت سبكي و نشاط جاي حالت خماري را مي گيرد . اما اگر هنوز دردي در ناحيه كمر يا ساق پاه وجود داشته باشد جهت تكميل درمان بر روي اين نواحي بادكش گرم و خشك انجام مي شود كه آن دردها هم رفع خواهد شد .

ج- بعد از اتمام جلسه اول، داروهاي گياهي لازم را تجويز كرده و مي گوئيم فردا جهت ويزيت مجدد مراجعه كند . اين داروها كه عموماً طبيعت گرم دارند عبارتند از :

1- زنيان : اين دارو تأثير مستقيم در سم زدايي( Detoxification ) دارد .

ضمناً حالت لرز و احساس سرما را از بين برده  و بدن را گرم مي كند. درد و سوزش معده را از بين مي برد و در كاهش و يا رفع درد بدن نيز بسيار موثر است .

طرز مصرف آن : يك قاشق مرباخوري به صورت دم كرده – روزي سه مرتبه همراه عسل مي باشد .

2- عرق نعناع : جهت كاهش درد و سوزش معده و يا اسهال به صورت شربت مصرف مي شود .

3- اسطوخدوس: جهت رفع بي قراري ، بي خوابي و اضطراب به صورت دم كرده صبح و شب مصرف مي شود .

تذكر: براي بيماراني كه حوصله مصرف داروي گياهي را ندارند مي توان طبق معمول پزشكي روز از داروهاي ضد درد- ضد اسهال و داروي اعصاب و آرام بخش استفاده نمود .

د-جلسه دوم كه در واقع روز دوم مراجه بيمار است :

اگر اعتياد به مواد مخدر شديد نباشد، بيمار با همان يك جلسه درمان، بهبود يافته و نيازي به مراجعه مجدد ندارد در صورت بروز درد و مراجع بيمار موضع درد را سوال و همان موضع را حجامت مي كنيم .

معمولاٌ درد بيشتر در كمر و يا پاها بروز مي كند كه در اين حالت كمر يا ساق پايي كه بيشتر درد دارد حجامت مي كنيم.

چنانچه بيمار همزمان درد كمر و ساق پاها را داشت، در جلسه دوم ناحيه كمر را حجامت مي كنيم كه بعد از اتمام حجامت درد ساقين از بين مي رود ولي چنانچه هنوز در ناحيه ساقين درد داشت بادكش گرم و خشك را روي ساقين انجام مي دهيم .

اگر فقط هر دو ساق پا درد داشت ( كمر درد نداشت)فقط يكي از ساق ها را حجامت مي كنيم كه در اين حالت درد هر دو پا رفع خواهد شد .

هـ جلسه سوم : در غالب موارد اعتياد با همين دو جلسه درمان ، رفع خواهد شد و بيمار درد و ناراحتي زيادي نخواهد داشت و به ندرت لازم مي شود تا براي نوبت سوم مراجعه كند . در صورت مراجعه مجددا به تمركز درد توجه كرده و براساس آن در صورت نياز حجامت وي را تكرار مي كنيم .

يافته ها:

درمان معتادان به ترياك به وسيله حجامت به عنوان يك روش جديد سم زدايي، تغيير تغذيه و تجويز گياهان دارويي بر روي 40 داوطلب مراجعه كننده به مطب خصوصي درطي 2 سال ( از شهريور ماه سال 1382 تا شهريور ماه سال 1384) انجام شد .

حداقل سن مراجعه كنندگان بدون در نظر گرفتن جنسيت 20 سال و حداثر سن 42 سال بود كه ميانگين سن31 سال می باشد.

- از بين 40 نفر، 36 نفر آنها مرد( 90 درصد) و 40 نفر آنها زن( 10 درصد) بودند .

-در خصوص طبع بدني بدون در نظر گرفتن جنسيت، 32 نفر آنها ( 80 درصد) داراي طبع سرد و 8 نفر آنها( 20درصد) داراي طبع گرم بودند .

- براي 32 نفري كه داراي طبع سرد بودند غذاهاي انرژي زا و گرمي بخش و گياهان دارويي سم زدا به عنوان يك روش كمكي پس از انجام حجامت (خون گيري مويرگي از پشت شانه و يا كمر) تجويز شد.

- تمامي مراجعه كنندگان حداقل 2 بار( از ناحيه شانه و كمر) در 2 روز مختلف،حجامت شدند .

-پس از پيگري ها مكرر در طول 6-3 ماه هيچ كدام از مراجعه  كنندگان تحت درمان ، بازگشتي به اعتياد نداشته و 100 درصد افراد پاك شده بودند .

 

 

 

نتايج:

طبق اين مطالعه درمان افراد معتاد به مواد مخدر(ترياك) با استفاده از حجامت به عنوان يك روش جديد سم زدايي و روش كمكي تغذيه مناسب گرمي بخش و انرژي افزا و استفاده از گياهان دارويي داراي خاصيت سم زدا و گرمي بخش در 100 درصد افراد صورت گرفت و با توجه به P<0/0001 تحقيق معني  دار بود .

سن به سال			درصد	تعداد	طبع
20	حداقل		80	32	سرد
42	حداکثر		20	8	گرم
31	میانگین

توزیع سنی مراجعه کنندگان                                              درصدطبع افراد مراجعه کننده جهت

جهت درمان تریاک با حجامت                                            ترک اعتیاد(تریاک) با حجامت

 

درصد	تعداد
90	36	مرد	جنس
10	4	زن
100	40	کل

                                       توزیع جنس مراجعه کنندگان جهت درمان تریاک با حجامت

بحث :

در خصوص مكانيسم تاثير حجامت در ترك اعتياد تحقيقات آزمايشگاهي الزامي است ولي فرضيه هاي زير مطرح مي باشد .

الف- آزاد سازي مواد ضد درد در بدن :

به نظر مي رسد حجامت با آزاد كردن يك سري مواد ضد درد( آندروفين) نقش اساسي در رفع درد دارد.

مشكل اصلي در ترك اعتياد نيز كنترل درد است كه چند ساعت بعد از قطع مصرف مواد بروز مي كند .

از آنجايي كه بعد از اتمام حجامت بلافاصله تمامي دردها از بين مي رود نتيجه گرفته ايم كه اين تأثير سريع علتي جز آزاد شدن مواد ضد درد در بدن ندارد.

ب- دفع سموم از بدن:

حجامت نقش اساسي در دفع سموم از بدن دارد و اين حقيقتي است كه در روايات به آن اشاره شده است .

در روايت آمده است كه غذاي مسمومي به حضرت محمد(ص) و همراهانشان خوراندند . حضرت بعد از خوردن آن غذا، حجامت كردند و به همراهان خود نيز دستور دادند كه حجامت كنند .

با الهام گرفتن از اين روايت و روايات مشابه مي توان نتيجه گرفت كه حجامت با همين مكانيسم باعث پاكسازي سريع خون از مواد مخدر و تسريع در درمان مي شود و احتمالاٌ اگر از نظر آزمايشگاهي غلظت مواد مخدر را در خون حجامت اندازه گرفته و با خون وريد مقايسه كنيم اين نتيجه تأئيد مي شود .

ج- تقويت قواي عقلاني :

يكي از معضلات موجود در راه ترك اعتياد روي آوردن مجدد به آن توسط كساني است كه بعد از زحمات زياد موفق به ترک مي شوند . به همين علت امروزه مطرح مي كنند كه معتادان مشكل روانشناسي و فكري دارند و تا زماني كه اين مشكل در آنها رفع نشود طرح هاي موجود براي ترك اعتياد منجر به شكست مي شوند .

بر همين اساس پيشنهاد شده است كه افراد معتاد حتماٌ تحت مشاوره روانكاوي و روان درماني قرار گيرند .

حجامت تنها روي سلامت جسم تاثير نداشته بلكه موجب سلامت روح و روان فرد نيز مي شود .

حضرت علي(ع) مي فرمايند :

انَّ الحجامهَ تُصَحّحُ البَدَن و تُشَّدُ العقل

مشاهدات محدود ما نشان مي دهد در مواردي  كه شخص به وسيله حجامت اقدام به ترك اعتياد مي كند ، احتمال اعتياد مجدد وي كمتر از ساير روش هاست . حتي در مواردي بيمار اذعان مي كند كه نسبت به مواد مخدر تنفر پيدا كرده و ميلي به آن ندارد .

بنابراين اگر در نظر بگيريم كه حجامت باعث تقويت مباني عقلي در بيمار مي شود مي توانيم نتيجه بگيريم علتي كه باعث مي شود معتادان ترك شده كمتر ازساير روش هاي درماني به اعتياد مجدد روي آورند ، همانا تاثير حجامت بر تعقل آنها مي باشد .

اين فرضيه ها از نظر آماري به اثبات رسيده و مشخص شده است كه حجامت يكي از آسان ترين و كاملترين روش ترك اعتياد است . كه طبق روش كيلينيكال ترایال در مطب اين عمل انجام شد و در صد قابل قبولي از بيماران مراجعه كننده بدون برگشت در كمتر از يك هفته درمان شدند . لذا در اين تحقيق به توفيق و هدايت الهي و براسا قوانين طب اسلامي و سنتي موفق شده ايم ارتباط بين نقش حجامت در ترك اعتياد به مواد مخدر ( ترياك) و استفاده كمي از تغذيه مناسب و گياهان دارويي را مورد بررسي قرار دهيم و آن را به عنوان يك روش درماني جديد و موفق ارائه دهيم و عقيده داريم كه ترك اعتياد به وسيله حجامت يكي از بهترين روشهاي ممكن است زيرا :

1.      درمان به صورت سرپايي بوده و هيچ نيازي به بستري كردن بيمار نيست .

2.      درمان بسيار ارزان بوده و با حداقل وسايل و امكانات امكان پذير است .

3.      طول مدت درمان بسيار كوتاه ( معمولاٌ 4-3 روز و به ندرت 7 روز ) مي باشد

4.      مهمترين معضل در ترك اعتياد ، تحمل درد از جانب بيمار است . با روش حجامت ترك اعتياد بدون درد يا با حداقل درد امكان پذير است .

5.      با روش حجامت معمولاٌ هيچ نيازي به مصرف داروي شيميايي نمي باشد و يا به حداقل دارو نياز است.

6.      احتمال اعتياد مجدد بيماري كه با روش حجامت اقدام به ترك اعتياد مي كند ، نسبت به روش هاي ديگر كمتر است كه مربوط به مكانيسم هاي فرضيه احتمالي تاثير حجامت در ترك اعتياد است .

 

 

منابع :

-جهانگيري ، دكتر بيژن ( 1381)، راهنماي شناخت و درمان اعتياد در ايران ، انتشارات ارجمند .

- رادفر، دكتر سيد رامين( 1382)، راهنماي كاربردي براي پيشگيري از عود اعتياد ، انتشارات چاپ و نشر كنكاش

- صالح پور، دكتر شهاب( 1380)، روش هاي درمان اعتياد ، چاپ دوم . نشر طبيب .

-مناجاتي ، دكتر وحيدرضا و همكاران ( 1382)، درمان اعتياد، شيراز، انتشارات صدرا.

- نريماني ، دكتر محمد ( 1381) ، روان درماني اعتياد ، تهران ، انتشارات نيك آموز.

- نقيبي ، دكتر خسرو و همكاران ( 1381)، تشخيص و درمان اعتياد ، اصفهان ، انتشارات فرهنگ مردم.