بررسی علل پيدايش واثرات اعتياد وروشهاي ترك آن

---

ارسال شده در: 1395/2/6              از دسته مطالب: عمومی

مقدمه

اعتياد عبارت است از وابستگي به عوامل ياموادي كه تكرار مصرف آنها باكم وكيف مشخص ودرزمان معين از ديدگاه معتاد ضروري مي نمايد . يعني تداوم بخشيدن به مصرف مواد وعوامل مخدر درماني عاميانه ، غير معمول ،دور از موازين علمي ومعتاد كسي است كه نيازمند ووابسته رواني –جسماني به مواد وعوامل مخدر وعادات باشد كه به منظور برآوردن آن بايستي از اين مواد بطور مداوم ودرفواصل مشخص استفاده كند .

افزايش سرسام آور مصرف مواد مخدر در جهان وقاچاق بين المللي ودام اعتياد ، ميليون ها نفر جوان رابه فساد وكام مرگ مي كشاند وسوداگران مرك رابه ثروت وقدرت مي رساند . اعتياد يك مسئله بزرگ بهداشتي وبلايي اجتماعي وداراي جنبه هاي متعدد اقتصادي ،سياسي ،فرهنگي،رواني ،اخلاقي وحقوقي است . از اينرو آگاهي خانواده ها درباره سرانجام نكبت بار اعتياد در پيشگيري ومهارآن كمكي موثر به شمار مي آيد .

 

علل پيدايش وتداوم اعتياد

 

هيچگاه نميتوان يك دليل واحد براي اعتياد معرفي كرد ودر قريب باتفاق موارد بيش از يك علت موجب بيماري گشته است .

 

عوامل زمينه ساز اعتياد به سه گروه تقسيم مي شوند :

* عوامل اجتماعي : كمبود امكانات فرهنگي ،ورزشي وتفريحي ،كمبود امكانات حمايتي خدماتي ، درماني ومشاوره اي ،توسعه صنعتي ،مهاجرت ،كمبود فرصت هاي شغلي ، محروميت هاي اقتصادي واجتماعي ،فرهنگ وآداب وسنن خاص ، نقص قوانين مرتبط با مواد مخدر ،بازار مواد مخدر ووفور آن

* عوامل بين فردي : خانواده ،مدرسه ،محل سكونت ،دوستان

* عومل فردي : ژنتيك ووراثت ، نوجواني ، صفات شخصيتي ،اختلالات رواني ،نگرش مثبت به مواد ، موقعيت هاي مخاطره آميز ، تاثير مثبت مواد بر فرد

* اجتماعي :

* فاصله يك جوان تهراني با مواد مخدر 10 دقيقه مي باشد . يعني يك جوان تهراني از لحظه اي كه تصميم به مصرف دارو يا مواد ميگيرد تا بدستش برسد بطور ميانگين 10 دقيقه طول ميكشد در كشور عزيز ما ايران 10 ميليون معتاد تفنني و3 تا 6 ميليون معتاد رسمي وجود دارد . ميگويند دامنه اعتياد از خوابگاههاي دانشجوئي دخترانه هم گذشته وبه مدارس راهنمائي ودخترانه كشيده شده است . ميگويند وميگويند وما ميشنويم . اما اين آمار وارقام واين اخبار تلخ چه مفهومي دارند ؟ اين آمار تلخ بيانگر حقيقتي تلختر ميباشند . مردم ايران درجامعه اي زندگي ميكنند كه ايشان رابه اعتياد ترغيب ميكند . درواقع تسهيلات وامكانات مهمي (شامل مواد اعتياد آور ومصرف كنندگاني كه از چند طريق ميتوانند موجب اعتياد اشخاص سالم وادامه اعتياد بيماران گردند ) جهت شروع اعتياد وادامه آن در كشور مافراهم است ! درصد بسيار بالايي ار بيماران به عامل دوست معتاد ،محيط آلوده وفراواني مواد درجامعه ،بعنوان علت شروع وادامه اعتياد ونيز اعتياد ميباشد .

 

ناتواني جنسي در آقايان

غالب مواد مخدر ( ونه همه شان ) دراوائل مصرف ،تاثير مثبتي براين اختلال دارند واين ويژگي موجب تمايل بسياري از مردان ايراني به مصرف مواد مخدر ، بخصوص ترياك ، گشته است .دركشورهاي پيشرفته ،كلينيك هاي تخصصي وجود دارند كه كادر پزشكي وپيراپزشكي شان در زمينه درمان اختلالات جنسي تخصص دارند . شما نميتوانيد حتي يك نفر رابيابيد كه بخاطر مشكل جنسي معتاد شده باشد . درايران ما بيماران مبتلا به ناتواني جنسي اصلا نميدانند كه به كجا مراجعه كنند وضمن آنكه خصوصيات فرهنگي ماموجب شده تا بحث در اين مورد رازشت وشرم آور بدانند اين افراد كه منطقي ترين راه درمان بيماري خود بواسطه شرم وحيا امتناع كرده اند ، به احمقانه ترين روش متوسل ميشوند كه همان مصرف ترياك مي باشد

بيماري

اين عامل درمورد اعتياد به ترياك صدق مي كند ، براساس يك باور غلط وعادت ديرين ، مردم مادرمواجهه بابيماريهاي مختلف به ترياك پناه ميبرند . وپس از اتمام دوره  بيماري ورفع آن چيزي كه باقي مانده بيماري ديگري است بنام اعتياد

 

عدم توجه وكنترل والدين

دوره نوجواني وبلوغ يكي ازمراحل مهم ومخاطره آميز دررشد آدمي محسوب ميشود كه اگر بانظارت صحيح والدين صورت پذيرد ميتواند سنوشت خوشايندي براي شخص بهمراه داشته باشد معمولا دراين دوره اولين تماس بامواد مخدر ميتواند روي دهد قبل از آن ودردوران كودكي شرايط بگونه ايست كه نه كودك تمايل چنداني به مصرف ماده ناشناخته دارد ونه ديگران چنين موقعيتي رافراهم ميكنند ولي غرور نوجواني وقتي با محيط نامناسب آميخته ميشود ، چنانچه مربي وكنترل كننده عاقل ودلسوزي وجود نداشته باشد ، ميتواند نوجوان رابه ورطه اعتياد وبدتر از آن بكشاند .

 

نبود امكانات وشيوه هاي تفريحي

* مواد مخدر موجب خوشحالي وسرخوشي ميشوند وبراي دقايقي فرد رااز عالم واقعيت دور ميكنند ، يا تحمل آن را آسان ميسازد نياز به تفريح ودور شدن ازاسترس هاي روزمره چيزي نيست كه بتوان منكر آن شد . تصورش رابكنيد شخصي بويژه يك نوجوان ياجوان قصد رفع خستگي وتفريح دارد اين شخص كجا ميتواند برود ؟ آيا ما تنوع تفريحي داريم ؟ آيا امكانات تفريحي ماكافي هستند ؟

حرام بودن مشروبات الكلي

·  درصدي از بيماران به اين مورد اشاره ميكنند كه چون مشروب حرام است براي تفريح يا براي رهايي از افكار ناراحت كننده واز بين بردن اضطرابات واسترس هاي روزمره ونيز موقع شركت در جشن وعروسي نميتوانسته اند از مشروب استفاده كنند واز اينرو جذب مواد ودارو شده اند .

·        فقر

·  بيكاري ونداشتن پول !! نه تنها موجب بروز اعتياد ميشود كه درمان اعتياد را هم سخت مي كند . منظور اين نيست كه هركسي فقير است معتاد ميشود وكساني كه از وضع مادي خوبي برخوردارند معتاد نميشوند اين يك بحث آماري ميباشد

·        اختلالات روحي پايين بودن اميد به آينده

·  آمار دقيقي موجود نيست ولي بررسي هاي پراكنده اي كه مثلا برروي دانش آموزان مناطق بيستگانه تهران صورت گرفته ويا درمورد دانشجويان برخي ازدانشگاهيان تهران ، نشانگر اين واقعيت است كه افسردگي واختلالات مشابه درجامعه ايراني بالاست .

·        ژنتيك يا خانواده

·  در 10 درصد از بيماران يكي از والدين مبتلا به اعتياد بوده اند ودر 1 درصد موارد هردوي والدين ،ضمن آنكه 24 درصد از بيماران داراي يك يا بيشتر فرد مبتلا دربين اقوام خود بوده اند .

·  عوارض اعتياد برسلامت جسمي ورواني فرد

 

آسيب عضلاني

اختلالات كبدي وكليوي

عفونت هاي خطرناك (ايدز،‌هپاتين ، كزاز)

بيماريهاي مزمن تنفسي

اختلالات قلبي – عروقي

سكته هاي قلبي ومغزي

آتروفي مغزي

ناتواني جنسي وعقيمي

اختلالات خواب

افسردگي

 

اختلالات رواني شديد وپايدار
 

* عوارض خانوادگي

* خشونت ددرخانواده شامل كودك آزاري وهمسر آزاري

غفلت از فرزندان

مشكلات تحصيلي ،اختلالات رواني وخودكشي فرزندان

نابساماني وآشفتگي خانواده

محدوديت درروابط سالم خارج از خانواده

افت سطح اقتصادي واجتماعي خانواده

بي كفايتي در سرپرستي خانواده

طلاق

 

عوارض شغلي

 

افت اعتبار فردي وموقعيت شغلي

سوانح  وحوادث حين كار

غيبت از كار

كاهش كارايي

اخراج وبيكاري

 

 

عوارض اقتصادي

خسارات ناشي از كاهش نيروي مولد وافزايش نيروي مصرف كننده جامعه

هزينه هاي تحمل شده به نيروهاي انتظامي وجمع آوري امكانات لازم براي مبارزه با جرايم مستقيم غير مستقيم ناشي از مواد مخدر

صرف وقت دادگاه ها ونيروري قضايي

هزينه نگهداري مجرمين مواد مخدر ومعتادان در زندان ها

هزينه مراكز باز پروري ودرمانگاه هاي ترك اعتياد

هزينه وخسارات ناشي از مراقبت هاي بهداشتي ثانيه شامل بيمارستان ودرمانگاه ها

عوارض اجتماعي

ضعف پاي بند به اصول اخلاقي ومذهبي

انواع جرايم مثل سرقت ،فحشا ،خشونت ،تجاوز وقتل

افزايش مشاغل كاذب وبيكاري

بي خانماني وفقر

 

روشهاي ترك اعتياد ودرمان بيماران معتاد به مواد مخدر

روش كم كردن تدريجي ماده مخدر

روش استفاده ازداروهاي ترك اعتياد به طور سرپايي

روش استفاده از داروهاي ترك اعتياد يابستري شدن در بيمارستان

روش سم زدايي يا  u.r.o.d

 

روش كم كردن تدريجي مواد مخدر

دراين روش بيمار معتاد مي تواند بايك برنامه ريزي منظم ودقيق وبااراده اي قوي ومحكم روزانه ازماده مخدري كه استفاده مي نمايد كم كند تا آن رادرمدت 2 تا 3 هفته به صفر برساند . در اين روش بيمار نياز دارد كه زير نظر روان پزشك معالج ازداروهاي تجويز شده اغلب داروهايي است كه دررشته روان پزشكي به كار برده مي شود وموجب مي گردد كه علايم وابستگي رواني وجسمي بيمار معتاد به آن ميزان كاهش يابد كه فرد معتاد احساس نياز به ماده مخدر نداشته باشد . از خصوصيات اين روش اين است كه فرد مي تواند به فعاليت روزمره خود بپردازد

 

روش استفاده از داروهاي ترك اعتياد بصورت سرپائي

دراين روش فرد معتاد توسط پزشك درمان خود را شروع مي نمايد وداروهايي براي وي تجويز مي شود كه شامل داروهاي اعصاب وداروهايي است كه ماده مخدر نيستند ، اما اثراتي شبيه ماده مخدر دارند . دراين روش به بيمار توصيه مي شود مه به هيچ عنوان ازماده مخدر استفاده ننمايد . اثرات درماني داروهاي تجويز شده واين كه به چه ميزان بايد تجويز گردد بستگي به نوع ماده مخدر مصرفي ومقدار آن دارد . دراين روش اغلب توصيه مي گردد كه بيمار معتاد به مدت چند روز تا يك هفته درمنزل استراحت نموده وبعد به كارهاي روزمره خود بپردازد .

 

روش هاي استفاده ازداروهاي ترك اعتياد با بستري شدن در بيمارستان

 

اين روش مانند روش دوم است . با اين تفاوت كه فرد معتاد در بيمارستان بستري مي گردد وكليه امور درماني بانظارت پزشك معالج انجام مي شود . از امتيازات اين روش اين است كه بيمار معتاد ازنزديك مورد مراقبت هاي لازم پزشكي وپرستاري قرار دارد وچون در بيمارستان بستري است دسترسي او به مواد مخدر بسيار كم ويا غير ممكن است واگر گاهي بيمار نياز به داروهاي خاص خوراكي وياتزريقي داشته باشد ، اين داروها به راحتي در بيمارستان به وي داده شده ويا تزريق مي گردد ولذا هرگونه علايم ناشي از ترك ،خواه رواني وياجسمي ،سريع تر درمان مي گردد .

 

روش سم زدائي  U.R.O.D    

 

آخرين ، پيشرفته ترين وسريع ترين روش ترك اعتياد ، درحال حاضر روش سم زدايي يا U.R.O.D  است . كه چند سالي است در كشور ما به كار گرفته شده در اين روش بسته به نوع ماده مخدر ، طريقه استفاده از آن ،ومدت زماني كه سبب اعتياد شده است ، فرد معتاد بين 4 تا 6 ساعت توسط متخصص بيهوش مي شود . درمدت زمان بيهوشي داروهايي به بيمار ترزيق مي گردد كه وي بعد از آن كه به هوش مي آيد بسياري از علايم جسمي ترك ماده مخدر راندارد ، مگر عوارض معمولي بعد از بيهوشي . همان گونه كه بارها اشاره وتاكيد گرديد ادامه درمان هاي ضروري به عهده روان پزشك معالج است كه بابررسي علايم رواني برنامه ريزي درماني راشروع مي نمايد داروهايي كه اغلب مورد استفاده قرار مي گيرند داروهاي ضد ماده مخدر وداروهاي ضروري براي درمان ضروري براي درمان علايم رواني وبرخي علايم جسمي باقي مانده مي باشد كه ممكن است ضعف ،سستي و... رادربرداشته باشد .

 

رعايت موارد زير ضروري است در غير اينصورت احتمال بازگشت به اعتياد حتمي است :

1-  فرد معتاد از ديدگاه پزشكي خصوصا روان پزشكي بيمار است .

2- فرد معتاد بايد بخواهد ومصمم باشد كه از بلاي خانمانسوز اعتياد نجات يابد .

3- ارزيابي هاي روان پزشكي ،روان شناختي ،شخصيتي ،جسمي و... قبل از شروع وترك ودرمان ضروري است .

4- بيمار وخانواده بيمار بهتر است كه در حد امكان نظريات وتوصيه هاي روان پزشك معالج راپذيرفته وبه آن عمل نمايند .

5- بهتر است فرد معتاد با همراه مورد اعتماد خانواده وروان پزشك معالج در بيمارستان بستري گردد .

6- در صورتي كه پزشك معالج صلاح مي داند بيمار معتاد در مدت در مدت زمان مشخصي ممنوع الملاقات باشد وتمام اطرافيان ونزديكان بايد اين نكته رارعايت نمايند .

7- نوع وروش ترك يا سم زدايي با توافق بيمار معتاد يا خانواده او وروان پزشك معالج تعيين وانتخاب شود .

8- مدت زمان توسط پزشك معالج تعيين ومشخص مي گردد وبيمار وخانواده او نبايد برخلاف آن عمل نمايند .

9- بعد از انجام ترك اعتياد بيمار بايد حداقل به مدت يك سال تحت نظر روان پزشك به درمان خود ادامه داده واز داروهايي كه تجويز مي شود استفاده وبه توصيه هاي عمل نمايد .

10-    درمان غير دارويي ماننده روان درماني انفرادي ، گروه درماني ،خانواده درماني و... اگر لازم باشد بهتر است انجام شود .

11-    شروع به كار ،فراهم نمودن كاري مناسب وبازگشت سريع فرد به كار قبلي دردرمان بسيار موثر است

12-  فعاليت هاي ورزشي روزانه ومنظم يكي از ضروريات درمان است

13-    درحال حاضر پيشرفته ترين ،سريعترين وبهترين روش ترك اعتياد ،روش سم زدايي U.R.O.D مي باشد كه بهتر است با بستري شدن در بيمارستان صورت پذيرد .

منابع :

1-    ترك اعتياد با گياهان دارويي وورزش نويسنده : مجيد حاتمي وزنه چاپ اول

2-    ترك اعتياد فوق سريع : نويسنده دكتر مرتضي قنادي مراغه انتشارات حيان

3-    سايت اعتياد را بشناسيم ( طبقه بندي مواد اعتياد آور )

4-    روانشناسي اعتياد روشهاي ترك اعتياد و درمان بيماران معتاد به مواد مخدر نويسنده حسين اسماعيلي